اهمیت بازی در تربیت کودک

اهمیت بازی برای کودکان

امروزه برنامه ریزی در زندگی کودکان پر رنگ تر از گذشته صورت می گیرد و جایی برای بازی و اوقات فراغت باقی نمانده است. والدین حتی برای کودکان بسیار کم سن و سال هم برنامه های آموزشی و ورزشی تدارک می بینند تا وقتی به سن مدرسه رسیدند و زمان آن رسید که در رقابت ها شرکت کنند، از آمادگی کافی برخوردار باشند.

و هنگامی که کودکان به سن مدرسه می رسند، همان اوقات فراغت کم هم از آنان سلب می شود. از بچه ها انتظار می رود که سریع تر و بیشتر از گذشته بیاموزند. تکالیف بیشتر از جانب مدرسه برای کسب نمرات بالاتر در آزمون های تحصیلی موجب شده است که دیگر وقتی برای تفریح و بازی باقی نماند، گویی دانش آموز باید تمام وقت خود را وقف یادگیری کند.

در برخی مدارس، دانش آموزان هر روز حدود دو ساعت برای رفت و برگشت به مدرسه در راه هستند. می توان 5 روز در هفته از همین زمان برای بازی و تفریح استفاده کرد. فعالیت های فوق برنامه مانند ورزش و باشگاه های مختلف نیز بیش از گذشته جلوه رقابتی به خود گرفته اند به خصوص اگر بچه ها بخواهند به سطوح بالایی دست یابند، به تمرین بیشتری نیاز دارند.

برنامه های بعد از مدرسه نیز مختص کودکان کلید بدست (کودکانی که به دلیل مشغله والدین به تنهایی از مدرسه به منزل باز می گردند و تا زمان بازگشت پدر و مادر تنها هستند) و آن عده که با تکالیف مدرسه مشکل دارند، اجرا می شود.

برخی پژوهشها نشان داده اند به دلیل پیشرفت فناوری و فشار تکالیف مدرسه دانش آموزان فقط 4 ساعت در هفته می توانند بازی کنند.

کودکان با بازی کردن اجتماعی شدن را می آموزند

با کاهش زمان بازی، کودکان مزایای عاطفی، اجتماعی، جسمی و شناختی بازی را از دست می دهند در واقع بازی بر رشد عصب شناختی کودک تاثیر به سزایی دارد. بازی مستقل (انفرادی) به کشف تخیلات کودک کمک می کند، به همین میزان بازی با همسالان نیز بسیار مهم است. کودک در بازی با سایر همسالان از مزایای بسیاری بهره مند شده و مهارت های ارزشمندی همچون اجتماعی شدن و حل اختلاف را می آموزد که فقط در زمان فراغت و بازی می توان آموخت.

پیامدهای منفی اجتناب از بازی

اگر کودک زمانی برای بازی نداشته باشد با عواقب منفی چون اضطراب و احساس ناراحتی دائمی مواجه خواهد شد. در دهه های اخیر آمار اضطراب و افسردگی رو به افزایش بوده و به شدت بر سلامت و شادابی کودکان تأثیرگذار است، در واقع می توان گفت کودکان به همین دلیل نسبت به اطرافیان خشونت می ورزند.

نقش بازی در رشد و آموزش کودکان

کودک با بازی کردن مهارت های متفاوتی بدست آورده و شخصیت کاملی کسب می کند، 10 فایده بازی کردن عبارتند از:

بهبود و پرورش خلاقیت

زمان بازی برای کودک به منزله زمانی برای تخیل و خلاقیت است. وقتی کودک در حیاط خلوت با گِل سفالگری گلدان درست می کند یا با کله معلق زدن به محدودیت توانایی جسمی خود پی می برد، در واقع فرصتی برای پرورش خلاقیت به او داده می شود. اگر انسانهای خلاقی چون توماس ادیسون، مارک تواین و سایر افرادی که جهان را به گونه ای دیگر تغییر دادند، نبودند اکنون بشریت در چه جایگاهی قرار داشت؟

توسعه مهارت های زبانی و دامنه لغات

کودکان به ویژه در سنین پیش از دبستان می توانند با شرکت در بازی های نمایشی و البته سایر اشکال بازی توانایی سخن گفتن و فهم کلمات را بدست آورند. بودن در کنار سایر کودکان و همسالان به افزایش دامنه لغت و زبان کودک کمک می کند. کودکان دوست دارند لغات و عبارتهای جدید را از یکدیگر بیاموزند.

افزایش شادی و نشاط کودک

شاید برای برخی والدین کشف استعدادها و توانایی های هوشی کودکان چندان مهم نباشد اما قطعا شادمانی و نشاط کودک از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بازی موجب شادمانی و نشاط کودکان خواهد شد. آنها از بازی های مورد علاقه خود، واکاوی اسباب بازی های جدید و قایم موشک بازی در حیاط لذت فراوان می برند. شادی و شادمانی هدیه دوران کودکی برای بچه هاست، نباید این احساس را در کودکان دست کم گرفت. اگر کودک زمینه درستی از احساس شادی و خوشبختی نداشته باشد، در دوران بزرگسالی نیز هیچگاه آن را به خوبی حس نخواهد کرد.

غلبه بر استرس

کودکان هرچقدر که بزرگ تر می شوند با رویدادهای مختلفی از جمله فشار همسالان، مسائل عاطفی و دوستانه و نیز استرس درس و نمره مواجه هستند. بازی به آنها می آموزد که چگونه با فشارهای متفاوت و انواع استرس کنار بیایند و دوباره تعادل را در زندگی شخصی خود برقرار سازند. با کسب این هنر و مهارت آنها همواره در زندگی قادر خواهند بود تا راهی سازنده و سالم برای غلبه بر استرس بیابند.

سلامت جسمانی بیشتر

کودک از هیچ راهی غیر از بازی به فعالیت فیزیکی دست نمی یابد. تمامی حرکاتی که او در بازی انجام می دهد، او را قوی تر کرده، بر تحمل او افزوده و رشد مهارت حرکتی را در او تقویت می کند. فعالیت جسمی چه برای کودکان و چه بزرگسالان موجب می شود تا شب هنگام خواب راحت تر و بهتری داشته باشند.

اجتماعی تر شدن کودکان

اگر کودک در کنار سایر همسالان خود باشد و با آنها بازی کند، مهارت های اجتماعی بهتری کسب خواهد کرد. بازی محیطی شاد، به دور از داوری و قضاوت فراهم می کند که کودک می تواند در آن داد و ستدهای لازم برای برقراری یک ارتباط درست را بیاموزد.  بودن در کنار سایر همسالان، حتی اگر تعامل مستقیمی بین آنها برقرار نگردد، به نفع کودک است.

ایجاد اعتماد به نفس

کسب پیروزی در چالش ها و دستیابی به موفقیت موجب می شود که کودک خود را در نقش یک ستاره اجتماعی ببیند. هیچ کاری برای کودک به آن اندازه که در نظرش جلوه می کند، ارزشمند یا بی ارزش نیست. وقتی کودک یاد می گیرد که در استخر روی دستهایش بایستد، در زمین بازی روی میله بارفیکس حرکت کند و یا با خطرپذیری به خواسته هایش برسد، خود تقویتی برای اعتماد به نفس اوست.

علاوه بر چالشهای فیزیکی، رشد خلاقیت و یادگیری مهارت حل اختلاف موجب تقویت اعتماد به نفس در کودکان خواهد شد. آنها می دانند که نوع چالش مهم نیست بلکه تنها این مهم است که می توانند از فرصت استفاده کرده و از عهده مشکل برآیند.

کمک به بیان احساسات

اگر کودک خوشحال، غمگین یا ترسیده باشد، بازی به او امکان می دهد تا بتواند احساسات خود را ابراز کند. کودکان در یک بازی تخیلی خشم خود را بروز می دهند و همین امر موجب آرامش و حس بهتری خواهد شد. بازی در هر سنی به کودک کمک می کند تا با احساسات و عواطف خود مواجه شود. بازی بهترین راهی است که به کودک می آموزد چگونه افکار و احساس خود را باور کند و راهی سازنده برای رویارویی با آن بیابد.

کشف علایق و خواسته ها

یکی از جذابیت های بازی این است که کودک می تواند علایق خود را دنبال کند. همه کارهای کودک در بازی به انتخاب خود اوست، اگر او می خواهد برس موهایش را مانند یک میکروفن در دست بگیرد، آواز بخواند و وانمود کند که یک ستاره راک است یا همانند فضانوردی به نظر برسد که به فضا می رود، اینها همه به انتخاب خود او صورت می گیرد. بازی فضایی امن برای کشف علایق کودک فراهم می آورد. برخی از این علایق تمام طول عمر ادامه می یابند و برخی دیگر به مرور زمان فروکش می کنند.

نویسنده:مدیر سایت

رشد نوزاد