حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی یکی از شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی است که ممکن است نوزاد دچار آن شود. این نوع حساسیت معمولا در 2 تا 3 درصد از نوزادان ایجاد می‌شود. علائم حساسیت به پروتئین گاوی در نوزادان معمولا قبل از 12 ماهگی بروز می‌کند.
خوشبختانه این مشکل قابل‌حل است و در صورت رعایت رژیم غذایی و مراقبت در اکثر موارد تا پنج سالگی رفع می‌شود. باید گفت بسیاری از نوزادانی که به شیر گاوی آلرژی دارند، به شیر گوسفند و شیر بز هم حساس هستند.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در مورد آلرژی نوزادان به پروتئین گاوی هستید، در ادامه این مقاله از یومامی همراه ما باشید.
حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی چیست؟
آلرژی به شیر گاو که به آن حساسیت پروتئین شیر گاو (CMPA) هم گفته می‌شود، در نوزادانی که از شیر مادر یا شیرخشک تغذیه می‌کنند، ممکن است دیده شود. در این نوع حساسیت، سیستم ایمنی بدن نوزاد به‌اشتباه پروتئین شیر را به‌عنوان عامل تهدیدی برای سلامتی بدن شناسایی می‌کند. این شناسایی غلط، باعث ایجاد پاسخ ایمنی غیرطبیعی به پروتئین شیر می‌شود. مواد تولید شده در این پاسخ، باعث ایجاد علائم آلرژی نوزاد به پروتئین گاوی می‌شوند.
پروتئین‌های گاوی ایجادکننده حساسیت که در رژیم غذایی مادر وجود دارند وارد شیر او می‌شوند و ممکن است باعث ایجاد حساسیت کنند. تحقیقات نشان داده است که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر به این آلرژی دچار می‌شوند.
CMPA معمولا زمانی ایجاد می‌شود که شیر گاو برای اولین‌بار در رژیم غذایی نوزاد وارد می‌شود یا زمانی که شروع به خوردن شیرخشک می‌کند.
حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی دو نوع اصلی دارد:
- حساسیت به پروتئین با علائم آنی: در این نوع آلرژی علائم معمولا چند دقیقه بعد از خوردن شیر شروع می‌شوند.
- حساسیت به پروتئین گاوی با تاخیر زمانی: در این نوع، علائم حساسیت به پروتئین گاوی در نوزادان چند ساعت یا حتی چند روز بعد از خوردن شیر ایجاد می‌شوند. این تاخیر در بروز علائم ممکن است تشخیص مشکل را کمی سخت کند.
به نظر می‌رسد، تغذیه با شیرخشک، داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های مثل آسم، اگزما و تب یونجه، احتمال ابتلا به این مشکل را افزایش می‌دهند. در واقع این موضوع نقش ژنتیک در حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی را اثبات می‌کند.
علائم حساسیت به پروتئین گاوی در نوزادان
مهم‌ترین راه برای شناسایی زودهنگام این مشکل در نوزادان، شناخت علائم حساسیت به پروتئین گاوی است. حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی طیف وسیعی از علائم را دارد که مهم‌ترین این علائم عبارت‌اند از:
- مشکلات و نشانه‌های پوستی: بثورات پوستی، کهیر، پوسته‌پوسته شدن و خارش نقاط مختلف بدن، تورم لب، تورم صورت و اطراف چشم‌ها (از هر 10 نوزاد مبتلا هفت نفر این علائم را دارند)
- مشکلات گوارشی نوزاد: اسهال، استفراغ، یبوست، رفلاکس (از هر 10 نوزاد مبتلا، 6 نفر علائم گوارشی دارند)
- مشکلات در سیستم تنفسی: تنفس صدادار، خس‌خس سینه، سرفه، آبریزش بینی (از هر 10 نوزاد مبتلا سه نفر این علائم را دارند)
شدت واکنش آلرژیک به پروتئین شیر گاو در نوزاد می‌تواند متفاوت باشد؛ یعنی نوزاد ممکن است در هر بار مصرف پروتئین علائمی با شدت متفاوت داشته باشد. با درنظرگرفتن این موضوع باید هشدار دهیم، در نوزادی که یک واکنش خفیف داشته است در مصرف بعدی ممکن است علائم خیلی شدید و خطرناک ایجاد شوند.
در مواردی ممکن است این حساسیت به افت فشارخون نوزاد منجر شود. این افت در موارد شدید و البته نادر ممکن است باعث ازدست‌دادن هوشیاری و شوک آنافیلاکسی (نوعی واکنش آلرژیک خطرناک است که ممکن است مرگ شود) شود.
همان‌طور که گفتیم حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی ممکن است با تاخیر ایجاد شود. در این شرایط هم علائمی مشابه، آهسته‌تر ظاهر می‌شوند. این علائم عبارت‌اند از:
- استفراغ
- قولنج
- یبوست
- اسهال
- امتناع از غذا خوردن
- اگزما
فرق حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی با کولیت و عدم تحمل لاکتوز
علائم مشکلاتی مثل عدم تحمل لاکتوز و کولیت ممکن است با حساسیت به پروتئین شیر گاوی اشتباه گرفته شوند. در این شرایط ابتدا نوزاد باید توسط یک پزشک متخصص ویزیت شود. پزشک علت بیقراریهای نوزاد را بهتر تشخیص می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با تفاوت حساسیت به پروتئین گاو و دو مشکل دیگر بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
- عدم تحمل لاکتوز: لاکتوز قند طبیعی شیر است. دستگاه گوارش نوزاد ممکن است توانایی تجزیه این قند را نداشته باشد. در این شرایط کودک علائمی چون نفخ، اسهال، دل‌درد و گرفتگی معده را خواهد داشت. در این شرایط خبری از علائم پوستی نیست.
- کولیت یا قولنج: علائم کولیت و آلرژی به پروتئین گاوی ممکن است به‌راحتی با هم اشتباه گرفته شوند. شما باید بدانید که حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی ممکن است خود باعث قولنج شود. قولنج باعث گریه شدید، مشت کردن دست‌ها، قوس دادن به کمر در نوزاد شود و علائمی مثل اسهال، استفراغ و مشکلات پوستی را ندارد.
حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی چگونه درمان می‌شود؟
علائم حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی ممکن است برای کودک آزاردهنده باشند؛ اما با رعایت رژیم‌های غذایی خاص و گرفتن دارو به‌راحتی کنترل می‌شوند. متخصصان برای تشخیص دقیق‌تر ممکن است آزمایش خون، آزمایش مدفوع و تست پوستی تجویز کند.
در تست پوستی، مقداری از پروتئین شیر به‌وسیله خراش کوچک روی پوست نوزاد قرار می‌گیرد. اگر او به این ماده حساسیت داشته باشد، جای خراش کمی متورم می‌شود.
درمان دارویی حساسیت نوزاد به پروتئین گاوی
رایج‌ترین درمان این نوع حساسیت حذف پروتئین شیر گاو از رژیم غذایی نوزاد است. پیروی از این رژیم غذایی باعث ازبین‌رفتن عوارض این مشکل می‌شود. در برخی موارد پزشک متخصص ممکن است برخی داروهای ضد حساسیت مخصوص را برای نوزاد تجویز کند.
شیرخشک مخصوص حساسیت به پروتئین گاوی
اگر نوزاد شما از شیرخشک تغذیه می‌کند، باید به سراغ شیرهای خشک خاصی بروید که برای این سری از نوزادان تولید می‌شوند. این شیرهای خشک دو نوع دارند. در نوع اول، پروتئین شیر گاو به‌کلی حذف شده است. در نوع دوم، پروتئین موجود در شیر، هیدرولیز شده تا باعث حساسیت نشود. انتخاب نوع شیرخشک مناسب باید با صلاح‌دید پزشک انجام شود.
رژیم غذایی مادرانی که نوزادشان به پروتئین گاوی حساسیت دارد
در مادرانی که نوزاد را از شیر خود تغذیه می‌کنند، نیازی به قطع شیردهی یا استفاده از شیرخشک مخصوص نیست. در این شرایط با حذف شیر و تمام فرآورده‌های آن از تغذیه مادران شیرده می‌توان دوباره نوزادی آرام و سالم داشته باشید.
مادران شیرده باید مراقب ظهور دوباره علائم باشند؛ چون ممکن است به دلیل عدم اطلاع، ماده غذایی مصرف کنند که در آن از شیر استفاده شده است. شما باید بدانید که نباید بر اساس حدس و گمان، رژیم غذایی بدون پروتئین شیر را برای نوزاد خود شروع کنید. این رژیم باید توسط پزشک تجویز شود و تا زمان صلاح‌دید او ادامه پیدا کند.
سخن پایانی
در شرایطی که نوزاد به شیر گاو حساسیت دارد سعی نکنید شیر بز یا حیوانات دیگر را به او بدهید. انجام هر یک از این کارها ممکن است برای نوزاد خطرات بیشتری داشته باشد. نوع شیرخشک یا رژیم غذایی مادر باید توسط متخصص تعیین شود. باید گفت که با پیروی از رژیم غذایی و دستورهای پزشک، علائم نوزاد طی دو تا چهار هفته از بین میروند.
منابع:
No comment